تجزیه و تحلیل های چند متغیره آماری در ژرم پلاسم فسکیوی بلند ایرانی و خارجی

این پژوهش به منظور بهره گیری از روش های تجزیه و تحلیل چند متغیره در بررسی تنوع ژنتیکی، تشخیص روابط صفات، تعیین صفات سهیم در توجیه تنوع عملکرد، گروه بندی و تعیین قرابت ژنتیکی نمونه های فسکیوی بلند داخلی و خارجی اجرا شد. بدین منظور 46 نمونه فسکیوی بلند در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به مدت دو سال از نظر ویژگی های فنولوژیک، مورفولوژیک و زراعی ارزیابی شدند. نتایج حاکی از اختلاف بسیار معنی دار بین نمونه ها از نظر صفات مختلف بود. اکوتیپ های ایرانی از نظر توان استقرار، ارتفاع بوته، ارتفاع در برداشت دوم، عملکرد علوفه خشک سالانه و دیرزیستی تفاوت آماری معنی داری با نمونه های خارجی داشتند و نسبت به آنها در هر دو سال دارای برتری بودند. بر اساس نتایج رگرسیون مرحله ای قطر یقه به تنهایی51 درصد از تغییرات عملکرد علوفه خشک را توجیه نمود و پس از آن توان استقرار، درصد ماده خشک، ارتفاع و تعداد ساقه بارور به ترتیب با 6/20، 4/10 ، 3/2 و 2/1 درصد در مدل رگرسیونی چند متغیره وارد گردیدند. بر اساس این مدل، انتخاب برای قطر یقه و توان استقرار منجر به افزایش بیشتری در عملکرد علوفه خشک می گردد. نتایج حاصل از تجزیه عامل ها نشان داد که چهار عامل اول در مجموع 81 درصد از کل تنوع موجود بین صفات را توجیه نمودند به طوری که روابط بین صفات در تأیید با نتایج حاصل از رگرسیون مرحله ای بود. نتایج تجزیه خوشه ای بر مبنای خصوصیات فنوتیپی نمونه های مورد مطالعه را در پنج گروه مجزا تقسیم بندی کرد به نحوی که اکوتیپ های کشورهای مختلف از یکدیگر متمایز شده و در بسیاری از موارد نمونه هایی که از مناطق یکسان و یا دارای اقلیم مشابه جمع آوری شده بودند در گروه مشابه جای گرفتند. نمونه های دارای فاصله ژنتیکی گسترده می توانند پس از مطالعات بیشتر به عنوان کاندیداهای مناسب برای پیشبرد برنامه های اصلاحی در جهت توسعه ارقام جدید مورد استفاده قرار گیرند.